روز زن چه تاریخی است؟

وقتی نام “روز زن” به میان می‌آید، بسیاری از ما به تقویم نگاه می‌کنیم و می‌پرسیم: روز زن چه تاریخی است؟ پاسخ این پرسش ساده نیست، چون این مناسبت در تقویم‌های مختلف (قمری، شمسی و میلادی) تاریخ‌های متفاوتی دارد. از یک‌سو، در فرهنگ اسلامی و ایرانی روز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان روز زن شناخته می‌شود، و از سوی دیگر در سطح بین‌المللی روز جهانی زن در تاریخ ۸ مارس هر سال برگزار می‌گردد. دانستن دقیق این تاریخ‌ها به ما کمک می‌کند تا هم از ریشه‌های فرهنگی و دینی این روز مطلع شویم و هم از جایگاه جهانی آن. در ادامه، تمام این مناسبت‌ها را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم تا هیچ ابهامی باقی نماند.

روز زن در تقویم قمری

در فرهنگ اسلامی، روز زن مصادف با ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) است؛ بانویی که به‌عنوان الگوی کامل زن مسلمان شناخته می‌شود. این روز در تقویم قمری برابر با ۲۰ جمادی‌الثانی است. اهمیت این روز به‌حدی است که در ایران، این تاریخ به عنوان “روز زن” و همچنین “روز مادر” گرامی داشته می‌شود.
اما چون تقویم قمری بر اساس گردش ماه محاسبه می‌شود، این تاریخ هر سال در تقویم شمسی جابه‌جا می‌شود. برای مثال:

• ۲۰ جمادی‌الثانی ۱۴۴۷ در تقویم شمسی برابر است با ۲۰ دی ۱۴۰۴. این تاریخ روز زن و روز مادر اسلامی پیش‌روی ما خواهد بود.

روز جهانی زن در تقویم میلادی

روز جهانی زن که هر سال در تاریخ ۸ مارس برگزار می‌شود، یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های اجتماعی و فرهنگی در جهان است. این روز ابتدا در اوایل قرن بیستم به‌عنوان یک جنبش اجتماعی برای حقوق زنان و عدالت جنسیتی آغاز شد و بعدها توسط سازمان ملل متحد رسمیت یافت. امروزه بیش از ۱۰۰ کشور جهان روز جهانی زن را جشن می‌گیرند.
این روز در تقویم شمسی متغیر است. به‌عنوان مثال:

• ۸ مارس ۲۰۲۶ برابر است با ۱۷ اسفند ۱۴۰۴. این تاریخ روز جهانی زن پیش‌روی ما خواهد بود.

جدول مقایسه روز زن در تقویم‌های مختلف

تفاوت روز زن در ایران و جهان

یکی از پرسش‌های مهم این است که چرا روز زن در ایران و جهان در تاریخ‌های متفاوتی برگزار می‌شود؟ پاسخ روشن است: در ایران، ریشه انتخاب این روز مذهبی است و بر پایه شخصیت والای حضرت فاطمه زهرا (س) قرار دارد. اما در سطح جهانی، این روز بر پایه جنبش‌های اجتماعی و حقوقی زنان در اروپا و آمریکا شکل گرفته است.
این تفاوت باعث شده است که در ایران دو مناسبت برای روز زن داشته باشیم: یکی در تقویم قمری و دیگری در تقویم میلادی.

چرا روز زن اهمیت دارد؟

روز زن تنها یک تاریخ در تقویم نیست؛ بلکه فرصتی است برای یادآوری جایگاه زن در خانواده، جامعه و تاریخ.

• در ایران، این روز پیوندی عمیق با دین و فرهنگ دارد و به‌عنوان روز مادر نیز شناخته می‌شود.
• در جهان، روز زن یادآور مبارزات طولانی زنان برای برابری، عدالت اجتماعی، حق تحصیل و اشتغال است.

برنامه‌ها و بزرگداشت روز زن

در ایران، روز زن معمولاً با برگزاری مراسم مذهبی، همایش‌ها و برنامه‌های فرهنگی همراه است. خانواده‌ها نیز این روز فرصتی برای قدردانی از مادران و همسران محسوب می‌شود. در جهان، این روز بیشتر به شکل همایش‌ها، کنفرانس‌ها، اعتراضات اجتماعی و فعالیت‌های آگاهی‌بخش برگزار می‌شود.

جمع‌بندی

اگر از خود می‌پرسید “روز زن چه تاریخی است”، باید بدانید که این مناسبت در دو تقویم متفاوت قرار دارد: در تقویم قمری مصادف با ۲۰ جمادی‌الثانی (که در سال پیش‌رو برابر با ۲۰ دی ۱۴۰۴ است) و در تقویم میلادی مصادف با ۸ مارس (که در سال پیش‌رو برابر با ۱۷ اسفند ۱۴۰۴ خواهد بود).
بنابراین در سال ۱۴۰۴، دو بار فرصت داریم تا جایگاه والای زن را در خانواده، جامعه و تاریخ یادآوری کنیم: یک بار در دی‌ماه به‌مناسبت ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و بار دیگر در اسفندماه به‌مناسبت روز جهانی زن.